Prześlij tekst
Nr 3 (219) (2019)
Artykuły

Europejski standard ochrony praw osób zatrzymanych w świetle nadużyć władzy przez funkcjonariuszy policji

[European standard for the protection of the rights of detained persons in the light of abuse of power by police officers]

PDF
  • Katarzyna Mróz
Katarzyna Mróz
Uczelnia Łazarskiego w Warszawie

Opublikowane 2019-09-30

Słowa kluczowe

  • zatrzymanie,
  • policja,
  • wolność osobista,
  • tortury,
  • prawo dostępu do adwokata,
  • detention,
  • police,
  • personal freedom,
  • torture,
  • access to a lawyer
    • ...Więcej
    Less
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Europejski standard ochrony praw osób zatrzymanych w świetle nadużyć władzy przez funkcjonariuszy policji: [European standard for the protection of the rights of detained persons in the light of abuse of power by police officers]. (2019). Studia Prawnicze The Legal Studies, 3 (219), 145-165. https://doi.org/10.37232/sp.2019.3.6

Abstrakt

Celem badawczym jest analiza granic proporcjonalności działań podejmowanych przez funkcjonariuszy policji w postępowaniu karnym przeciwko osobom zatrzymanym. Analizie poddano przypadki niewłaściwego traktowania osób zatrzymanych przez funkcjonariuszy policji oraz przesłuchiwanych na komisariatach policji. W badaniach podjęto próbę oszacowania liczby spraw, w których wszczęto postępowanie karne przeciwko funkcjonariuszom policji z art. 246 k.k. w związku z nieludzkim lub poniżającym traktowaniem. Autorka zamierza odpowiedzieć na pytanie, jaka jest skala nadużyć w działalności funkcjonariuszy policji oraz czy zasadne są zarzuty formułowane pod ich adresem przez osoby, wobec których podjęta została określona interwencja. Celem badań jest zweryfikowanie, czy obecnie istniejące systemy karnoprocesowe zabezpieczają w pełni obywateli przed naruszeniem ich prawa do wolności oraz słusznych interesów w wyniku działań organów procesowych. Założeniem autorki jest sprawdzenie, czy środki kontrolno-represyjne, podejmowane z myślą o wzmocnieniu bezpieczeństwa, implikują zagrożenie podstawowych praw człowieka poprzez nieproporcjonalnie duże możliwości wprowadzania restrykcji i ograniczeń wolności. Zakreślona w publikacji problematyka badawcza wpływa na wykorzystanie następujących metod badawczych: formalno-dogmatycznej, analizy treści oraz metody statystycznej.

 

The research objective is to analyze the limits of proportionality of actions taken by police officers in criminal proceedings against detainees. The analysis covers cases of improper treatment of persons detained by police officers and questioned at police stations. The study attempts to estimate the number of cases in which criminal proceedings were instituted against police officers under Article 246 of the Code of Criminal Procedure in connection with inhuman or degrading treatment of police officers. The author intends to answer the question what is the scale of abuses in the activity of police officers and whether the charges against them made by persons against whom a specific intervention was undertaken are justified. The aim of the research is to verify whether the currently existing penal-procedural systems fully protect citizens against violation of their right to freedom and legitimate interests as a result of the activities of procedural bodies. The author’s assumption is to check whether the control and repression measures taken with a view to strengthening security imply a threat to fundamental human rights through disproportionately large possibilities to introduce restrictions and restrictions on freedom. The research issues outlined by the author influence the use of the following research methods: formal and dogmatic, content analysis and statistical method.

PDF

Bibliografia

  1. Carver R., Does torture prevention work? Reasearch project commissioned by the Association for the Prevention of Torture. Report of exploratory phase, https://www.apt.ch/content/files/apt%20institutional/Carver%20research%20project%20stage%201_report.pdf.pdf [dostęp: 21.11.2019].
  2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE z 22 października 2013 r. w sprawie prawa dostę-pu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowa-nia oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozu-miewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności, Dz.Urz. UE L 294, s. 1–12.
  3. Friendly H.J., Some Kind of Hearing, „University of Pennsylvania Law Review” 1975, nr 123.
  4. Gronowska B., Jasudowicz T., Balcerzak M., Lubiszewski M., Mizerski R., Prawa człowieka i ich ochrona, Toruń 2010.
  5. https://www.rpo.gov.pl/pl/content/raporty-roczne [dostęp: 3.10.2018 r.].
  6. Kardas P., Gwarancje prawa do obrony oraz dostępu do obrońcy na wstępnym etapie postępowania karne-go. Kilka uwag w świetle Dyrektywy w sprawie prawa dostępu do adwokata, doktryny Salduz oraz doktryny Miranda, „Palestra Świętokrzyska” 2018, nr 43–44.
  7. Komunikat z badań. Oceny instytucji publicznych, 2017, nr 32.
  8. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., Dz.U. 1993 Nr 61 poz. 284.
  9. Levine J. P., Musheno M.C., Palumbo D.J., Criminal Justice in America: Law in Action, New York 1986.
  10. Lewandowski M., Realizacja art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w Europie Środkowo-Wschodniej: przegląd orzecznictwa strasburskiego, „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego” 2011, nr 2.
  11. Loader I., Walker N., Civilizing security, Cambridge 2007.
  12. Michałowska G. , Ochrona praw człowieka w Radzie Europy i Unii Europejskiej, Warszawa 2007.
  13. Murdoch J. , Roche R., Europejska Konwencja praw człowieka a działania policji. Podręcznik dla funkcjona-riuszy policji i innych organów ścigania; https://www.echr.coe.int/Documents/Handbook_European_Convention_Police_POL.pdf [dostęp: 3.10.2018].
  14. Osiatyński W., Filozofia i historia praw człowieka [w:] Prawa człowieka a Policja, red. A. Rzepliński, Legio-nowo 1994.
  15. Philips R.C., The Fifth Amendment and Miranda. A Legal Update. Table of Contents. Second Edition, May 2016.
  16. Raport Rzecznika Praw Obywatelskich z działalności Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur w roku 2016, Warszawa 2017.
  17. Raport Sekcji Praw Człowieka przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie na temat problemu sposo-bu traktowania osób pozbawionych wolności przez funkcjonariuszy Policji i innych służb, Warszawa 2017.
  18. Rapport au Conseil fédéral suisse relatif à la visite effectuée en Suisse par le Comité européen pour la prévention de la torture et des peines ou traitements inhumains ou dégradants (CPT) du 10 au 20 octobre 2011, CPT/Inf (2012) 26.
  19. Rawls J. , Justice draws the limit, the good shows the point [w:] Collected Papers, red. S.Freeeman, Harvard 2001.
  20. Saphire R.B., Specifying Due Process Values: Toward a More Responsive Approach to Procedural Protection, „University of Pennsylvania Law Review” 1978, s. 127.
  21. Schauer F., The Miranda Warning, „Washington Law Review” 2013, vol. 88.
  22. Standardy CPT, Rada Europy, CPT/Inf/E (2002) 1 – Rev. 2011.
  23. Standardy CPT. „Merytoryczne” fragmenty sprawozdań ogólnych Europejskiego Komitetu Zapobiegania Torturom” CPT/Inf/E (2002) 1 – Rev. 2011.
  24. U.S. Supreme Court. Miranda v. Arizona, 384 U.S. 436 (1966). Miranda v. Arizona. No. 759. Argued Febrary 28-March 1, 1966. Decided June 13, 1966. 384 U.S. 436.
  25. Ujazdowski K.W., Dyrektywa o dostępie do pomocy adwokackiej i prawie do poinformowania osoby trzeciej o zatrzymaniu – w świetle art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, „Forum Prawnicze” 2015, nr 4.
  26. Wentkowska A., Quis custodiet ipsos custodes? Skargi na działania policji – konteksty prawnoporównawcze, Warszawa 2017.
  27. Wiszowaty E., Etyka Policji. Między prawem, moralnością i skutecznością, Warszawa 2011.
  28. Wyrok ETPCz z 1.10.2013 r., sprawa 38494/04 Gonța v. Rumunii.
  29. Wyrok ETPCz z 10.11.2016 r., sprawa 48016/06 i 7817/07 Sitnevskiy i Chaykovskiy v. Ukrainie.
  30. Wyrok ETPCz z 11.12.2008 r., sprawa 4268/04 Panovits v. Cyprowi.
  31. Wyrok ETPCz z 12.01.2012 r., sprawa 16717/05 Todorov v. Ukrainie.
  32. Wyrok ETPCz z 12.01.2016 r., sprawa 37537/13 Borg v. Malcie.
  33. Wyrok ETPCz z 12.04.2007 r., sprawa 46702/99 Dzwonkowski v. Polsce.
  34. Wyrok ETPCz z 12.04.2007 r., sprawa 48130/99 Ivan Vasilev v. Bułgarii.
  35. Wyrok ETPCz z 12.05.2005 r., sprawa 46221/99 Öcalan v. Turcji.
  36. Wyrok ETPCz z 12.05.2009 r., sprawa 9258/04 Mrozowski v. Polsce.
  37. Wyrok ETPCz z 13.01.2009 r., sprawa 15562/02 Lewandowski i Lewandowska v. Polsce.
  38. Wyrok ETPCz z 13.02.2001 r., sprawa 29731/96 Krombach v. Francji.
  39. Wyrok ETPCz z 13.05.1980 r., sprawa Artico v. Włochom, A.35.
  40. Wyrok ETPCz z 13.10.2009 r., sprawa 7377/03 Dayanan v. Turcji.
  41. Wyrok ETPCz z 17.09.2013 r., sprawa 22426/11 Przemyk v. Polsce.
  42. Wyrok ETPCz z 18.10.2004 r., sprawa 42066/98 Bursuc v. Rumunii.
  43. Wyrok ETPCz z 19.05.2004 r., sprawa 70276/01 Gusinkiy v. Rosji.
  44. Wyrok ETPCz z 2.03.2010 r., sprawa 54729/00 Adamkiewicz v. Polsce.
  45. Wyrok ETPCz z 20.04.2010 r., sprawa 12315/05 oraz 17605/04, Laska i Lika v. Albanii.
  46. Wyrok ETPCz z 20.06.2002 r., sprawa 27715/95 i 30209/96 Berliński v. Polsce.
  47. Wyrok ETPCz z 20.10.2015 r., sprawa 25703/11 Dvorski v. Chorwacji.
  48. Wyrok ETPCz z 21.04.2011 r., sprawa 42310/04 Nechiporuk i Yonkalo v. Ukrainie.
  49. Wyrok ETPCz z 22.05.2001 r., sprawa 22279/93 Altay v. Turcji.
  50. Wyrok ETPCz z 23.10.2007 r., sprawa 29089/06 Colibaba v. Mołdawii.
  51. Wyrok ETPCz z 24.01.2012 r., sprawa 24893/05 Nechto v. Rosji.
  52. Wyrok ETPCz z 24.02.2009 r., sprawa 19616/04 Pieniak v. Polsce.
  53. Wyrok ETPCz z 24.04.2003 r., sprawa 435/94 Aktas v. Turcji.
  54. Wyrok ETPCz z 24.09.2009 r., sprawa 7025/04 Pishchalnikov v. Rosji.
  55. Wyrok ETPCz z 24.11.1993 r., sprawa Imbrioscia przeciwko Szwajcarii, Serie A nr 275.
  56. Wyrok ETPCz z 26.04.1979 r., sprawa Sunday Times v. Wielkiej Brytanii (nr 1), A.30.
  57. Wyrok ETPCz z 27.05.2004 r., sprawa 25143/94 Yurttas v. Turcji.
  58. Wyrok ETPCz z 27.09.2011 r., sprawa 22339/08 Karbowniczek v. Polsce.
  59. Wyrok ETPCz z 27.11.2008 r., sprawa 36391/02 Salduz v. Turcji.
  60. Wyrok ETPCz z 28.06.1984 r., sprawa 7819/77 Cambell i Fell v. Wielka Brytania, A. 80, § 113.
  61. Wyrok ETPCz z 28.10.2010 r., sprawa 42310/04 Leonid Lazarenko v. Ukrainie.
  62. Wyrok ETPCz z 28.11.1991 r., sprawa 12629/87 i 13965/88 S. v. Szwajcaria.
  63. Wyrok ETPCz z 28.11.2000 r., sprawa 29462/95 Rehbock v. Słowenii.
  64. Wyrok ETPCz z 29.04.2002 r., sprawa 2346/02 Pretty v. Wielkiej Brytanii.
  65. Wyrok ETPCz z 31.03.2009 r., sprawa 14612/02 Wiktorko v. Polsce.
  66. Wyrok ETPCz z 31.03.2009 r., sprawa 20310/02 Płonka v. Polsce.
  67. Wyrok ETPCz z 31.05.2007 r., sprawa 7510/04 Kontrová v. Słowacja.
  68. Wyrok ETPCz z 4.12.1995 r., sprawa 18896/91 Ribitsch v. Austria, A.336, § 34–36.
  69. Wyrok ETPCz z 6.04.2000 r., sprawa 26772/95 Labita v. Włochom [GC], ECHR 2000-IV.
  70. Wyrok ETPCz z 6.10.2015 r., sprawa 4722/09 Turbylev v. Rosji.
  71. Wyrok ETPCz z 7.07. 1989 r., sprawa 14038/88 Soering v. Wielkiej Brytanii.
  72. Wyrok ETPCz z 8.02.1996 r., sprawa 18731/91 John Murray v. Wielkiej Brytanii.
  73. Wyrok ETPCz z 9.04.1984 r., sprawa 8966/80 Goddi v. Włochom.
  74. Wyrok ETPCz z 9.04.2014 r., sprawa 30460/13 A. T. v. Luksemburgowi.
  75. Wyrok ETPCz z 9.06.2016 r., sprawa 2308/06 Saranchov v. Ukrainie.
  76. Wyrok TK z 28.11.2007 r., K 39/07, „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Zbiór Urzędowy – Seria A” 2007, nr 10.
  77. Wyrok TK z 8.10.2013 r., K 30/11.