Opublikowane
06.11.2023
Słowa kluczowe
- wiktymologia,
- ofiary zgwałceń
Abstrakt
Artykuł ma na celu zarysowanie prawnego i wiktymologicznego charakteru przestępstwa zgwałcenia. Autorka podejmuje w nim zagadnienia roli ofiary w genezie tego czynu zabronionego oraz mity i stereotypy odnoszące się do niego. Praca przedstawia także wyniki przeprowadzonych przez autorkę badań empirycznych, w których analizie poddano 61 spraw na etapie postępowania przygotowawczego, skupiających się na zależności między charakterystyką ofiary zgwałcenia a skłonnością prokuratorów do wnoszenia oskarżenia do sądu.
The purpose of the article is to outline legal and victimological aspects of rape. The author addresses the issue of the role of the victim in the genesis of this crime as well as myths and stereotypes relating to it. The paper also presents the results of an empirical study conducted by the author in which 61 cases of preparatory proceedings were analyzed, investigating the dependence between a victim’s characteristics and a prosecutor’s tendency to bring an indictment.
Bibliografia
- Amir M., Victim precipitated forcible rape, „The Journal of Criminal Law, Criminology and Police Science” 1968, 58(4), s. 493–502.
- Bieńkowska E., O wiktymo- i kryminogennej roli alkoholu w genezie zgwałcenia, „Przegląd Prawa Karnego” 1996, nr 14–15, s. 33–42.
- Bieńkowska E., Rola ofiary w genezie przestępstwa zgwałcenia, „Studia Prawnicze” 1979, 3(61), s. 237–271, https://doi.org/10.37232/sp.1979.3.10.
- Bieńkowska E., Wpływ zachowania ofiary na rozstrzygnięcie sprawy o zgwałcenie, Ossolineum, Wrocław 1984.
- Bocheński M., Prawnokarna reakcja wobec sprawców przestępstw z art. 197 KK i 200 KK w świetle teorii i badań empirycznych, C.H. Beck, Warszawa 2016.
- Burt M.R., Cultural myths and supports for rape, „Journal of Personality and Social Psychology” 1980, 38(2), s. 217–230, https://doi.org/10.1037/0022-3514.38.2.217.
- Davies M., Gilston J., Rogers P., Examining the relationship between male rape myth acceptance, female rape myth acceptance, victim blame, homophobia, gender roles, and ambivalent sexism, „Journal of Interpersonal Violence” 2012, 27(14), s. 2807–2823, https://doi.org/10.1177/0886260512438281.
- Dawtry R.J., Cozzolino P.J., Callan M.J., I blame therefore it was: Rape myth acceptance, victim blaming, and memory reconstruction, „Personality and Social Psychology Bulletin” 2019, 45(8), s. 1269–1282, https://doi.org/10.1177/0146167218818475.
- Fansher A.K., Zedaker S.B., The relationship between rape myth acceptance and sexual behaviors, „Journal of Interpersonal Violence” 2022, 37(1–2), s. 903–924, https://doi.org/10.1177/0886260520916831.
- Fetchenhauer D., Jacobs G., Belschak F., Belief in a just world, causal attributions, and adjustment to sexual violence, „Social Justice Research” 2005, nr 18, s. 25–42, https://doi.org/10.1007/s11211-005-3369-1.
- Górski E., Krzyżanowski S., Zgwałcenie i jego sprawca, Departament Szkolenia i Doskonalenia Zawodowego MSW, Warszawa 1973.
- Hanausek T., Marek Z., Widacki J., Zgwałcenia, Departament Szkolenia i Doskonalenia Zawodowego MSW, Warszawa 1976.
- Hayes R.M., Lorenz K., Bell K.A., Victim blaming others: Rape myth acceptance and the just world belief, „Feminist Criminology” 2013, 8(3), s. 202–220, https://doi.org/10.1177/1557085113484788.
- Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, Dz.U. 1993 Nr 61, poz. 284.
- Krajewski R., Prawa i obowiązki seksualne małżonków. Studium prawne nad normą i patologią zachowań, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
- Miejsce publiczne, [w:] Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/miejsce-publiczne;2482899.html [dostęp: 15.02.2023].
- Patterson D., The linkage between secondary victimization by law enforcement and rape case outcomes, „Journal of Interpersonal Violence” 2011, 26(2) s. 328–347, https://doi.org/10.1177/0886260510362889.
- Siddique J.A., Age, marital status, and risk of sexual victimization: Similarities and differences across victim–offender relationships, „Journal of Interpersonal Violence” 2016, 31(15), s. 2556–2575, https://doi.org/10.1177/0886260515579507.
- Spohn C., Holleran D., Prosecuting sexual assault: A comparison of charging decisions in sexual assault cases involving strangers, acquaintances, and intimate partners, „Justice Quarterly” 2001, 18(3), https://www.ojp.gov/pdffiles1/nij/199720.pdf [dostęp: 22.08.2023].
- Thelan A.R., Meadows E.A., The illinois rape myth acceptance scale – subtle version: Using an adapted measure to understand the declining rates of rape myth acceptance, „Journal of Interpersonal Violence” 2022, 37(19–20), s. 17807–17833, https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0022-3514.38.2.217.
- Ullman S.E., Filipas H.H., Townsend S.M., Starzynski L.L., The role of victim–offender relationship in women’s sexual assault experiences, „Journal of Interpersonal Violence” 2006, 21(6) s. 798–819, https://doi.org/10.1177/0886260506288590.
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.–Kodeks karny, Dz.U. 2022, poz. 1138.
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.–Kodeks postępowania karnego, Dz.U. 2022 r., poz. 1375.
- von Hentig H., The criminal and his victim: Studies in sociobiology of crime, Yale University Press, Nowy Jork 1948.
- Wolfgang M.E., Patterns in Criminal Homicide, University of Pennsylvania, Philadelphia 1958.
