Abstract
The aim of the article by Leon Tyszkiewicz is to prove and demonstrate the role of the study of criminogenesis in the research on crime. The author defines criminogenesis and points out that in the past, its use in criminological researchwas ignored, especially by representatives of the positivistic trend. The research on criminogenesis has been developed mainly by humanistic criminology, which, based on moderate indeterminism, paid more attention to a person’s free will and the decision-making process that culminates in committing a crime. In his article, Tyszkiewicz refers to a paper delivered by a Belgian criminologist Etienne de Greeff, who in 1950 during the Second International Congress of Criminology in Paris was the first to stress the role of criminogenesis. The author suggests that the reasons for the increasing value of this method are that some criminologists are weary of quantitative research and do not use individual research methods enough, thus they treat criminals as statistical tables without their own unique histories, or base their research on weak statistical correlations. The author also argues that criminology should make more use of the advances of psychology, as this very field focusses on the motivations of human actions, which may be directly related to criminogenesis. Further in the article, Tyszkiewicz conducts an in-depth analysis of the methods for studying criminogenesis and distinguishes the following approaches: analytical, synthesizing, life history research, biographical method, and research into the decision-making process of criminals. The author looks at the individual methods, pointing out their strengths and weaknesses, and provides examples of research in which they were used. Tyszkiewicz further implies that criminogenesis is closely related to the science of social pathologies, pathogenesis. The article also mentions Polish criminologists who dealt with pathogenesis in their research, such as Batawia, Jasiński, Kołakowska-Przełomiec, Ostrihanska, Siemaszko, or Wójcik. In the conclusion of the text, the author stresses that although it would be necessary to decide which of the proposed methods of studying criminogenesis could be the most appropriate, one should not indicate any in order to maintain the necessary freedom of research. The author leaves it up to criminologists to choose the best method for studying the individual history of each person, stressing that it is not an easy task since science always tends to generalise to some extent.
References
- Batawia S., Skutki społeczne nałogowego alkoholizmu w świetle badań środowiskowych 100 rodzin nałogowych alkoholików, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1951.
- Batawia S., Wstęp do nauki o przestępcy. Zagadnienie skłonności przestępczych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1984.
- Blalock H.M., Statystyka dla socjologów, przeł. M. Tabin et al., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
- Cusson M., La délinquance, une vie choisie. Entre plaisir et crime, Editions Hurtubise, Montreal 2007.
- Firkowska-Mankiewicz A., Czynniki biopsychiczne a przestępczość nieletnich, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1972.
- Franken R.E., Psychologia motywacji, przeł. M. Przylipiak, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
- Gassin R., Criminologie, Dalloz, Paris 2003.
- Gruszczyński L.A., Elementy statystyki dla socjologów. Skrypt dla studentów socjologii, Uniwersytet Śląski, Katowice 1986.
- Janowska H., Zabójstwa i ich sprawcy: analiza socjologiczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974.
- Jasiński J., Spożycie napojów alkoholowych w Polsce w 1985 r. Cz. 1, Wzory zachowań, „Archiwum Kryminologii” 1990, t. XVI, s. 7-100, https://doi.org/10.7420/AK1989A.
- Jasiński J., Spożycie napojów alkoholowych w Polsce w 1985 r. Cz. 2, Przekonania i opinie, „Archiwum Kryminologii” 1991, t. XVII, s. 199-285, https://doi.org/10.7420/AK1991E.
- Karpiński J., Przestępczość w badaniach socjologicznych, Warszawa 1985.
- Kołakowska-Przełomiec H., Przestępczość i nieprzystosowanie społeczne nieletnich w genezie przestępczości dorosłych, Zakład Narodowy im Ossolińskich, Warszawa–Wrocław 1977.
- Kołakowska-Przełomiec H., Przestępstwa niealimentacji – studium kryminologiczne, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1989.
- Kołakowska-Przełomiec H. (red.), Przestępstwa kradzieży z włamaniem. Studium kryminologiczne, „Typografika”, Warszawa 1996.
- Kołakowska-Przełomiec H., Społeczne uwarunkowania alkoholizowania się nieletnich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1979.
- Kołakowska-Przełomiec, H., Nieletni sprawcy zbrodni (początki kariery przestępczej), Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW, Warszawa 1990.
- Kuczma T.E., Genetyczne ujęcie przestępstwa, czcionkami Drukarni S. A. "Ostoja", Poznań 1939.
- Matusewicz C., Wprowadzenie do psychologii, „Vizja Press”, Warszawa 2006.
- Mednick S.A., Moffitt T., Gabrielli W. Jr., Hutchings B., Genetic factors in criminal behavior. A review [w:] D. Olweus, J. Block, M. Radke-Yarrow (red.), Development of Antisocial and Prosocial Behavior. Research, Theories and Issues, Academic Press, Orlando 1986.
- Ostrihanska Z., Losy uczniów nieprzystosowanych społecznie, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1997.
- Ostrihanska Z., Wielokrotni recydywiści o wczesnym i późnym początku karalności, „Archiwum Kryminologii” 1969, t. IV, s. 59-104, https://doi.org/10.7420/AK1969C.
- Ostrihanska Z., Wielokrotni recydywiści w świetle badań kryminologicznych i psychologicznych, „Archiwum Kryminologii” 1976, t. VII, s. 7-139, https://doi.org/10.7420/AK1976A.
- Pamiętniki recydywistów, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2001, nr 30 (numer specjalny).
- Siemaszko A., Zachowania dewiacyjne młodzieży. Rozmiary, struktura, uwarunkowania, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW, Warszawa 1987.
- Stępniak P.A., Nowe rozwiązania w badaniach osobopoznawczych, „Nowe Prawo” 1981, nr 3.
- Stępniak P.A., Sytuacyjne uwarunkowania przestępczości młodocianych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 1989.
- Stępniak P.A., Typowe czynniki wykolejenia a dalsze losy młodocianych przestępców po zastosowaniu środków penalnych [w:] L. Tyszkiewicz, E. Januszewska, M.J. Lubelski, P. Stępniak, Skuteczność środków penalnych stosowanych wobec młodzieży, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1992.
- Szelhaus S., Analiza przestępczości wielokrotnych recydywistów, „Archiwum Kryminologii” 1969, t. IV, s. 11-58, https://doi.org/10.7420/AK1969B.
- Szelhaus S., Młodociani recydywiści. Społeczne czynniki procesu wykolejeni, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
- Szymanowska A., Więzienie i co dalej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003.
- Tyszkiewicz L., Kryminogeneza w ujęciu kryminologii humanistycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1997.
- Tyszkiewicz L., Tabela Punktacji Diagnostycznej Czynników Kryminogennych dla Nieletnich i próby jej stosowania, Problemy Prawa Karnego, t. 5, Katowice 1980.
- Wieczorkowska G., Kochański P., Eliaszuk M., Statystyka. Wprowadzenie do analiz danych sondażowych i eksperymentalnych, wyd. 3, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2005.
- Wójcik D., Nieprzystosowanie społeczne młodzieży, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa-Wrocław 1984.
- Zakrzewski P., Losy życiowe i przestępczość młodych alkoholików, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1977.
- Zakrzewski P., Młodzi alkoholicy po 12 latach, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 1991.
