Słowa kluczowe
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest problematyka udzielania nagród i stosowania środków dyscyplinarnych w zakładach poprawczych. Odpowiednio prowadzony proces resocjalizacji jest kluczowy dla umożliwienia silnie zdemoralizowanym nieletnim funkcjonowania w społeczeństwie. Przedstawione zostały ramy prawne i historyczne funkcjonowania w Polsce zakładów poprawczych. Omówiono sposoby oddziaływania w postaci nagród i środków dyscyplinarnych przewidzianych przez obecnie obowiązujące przepisy. Wyniki badań przeprowadzonych wśród pracowników zakładów poprawczych pozwoliły na zobrazowanie popularności i częstotliwości stosowania poszczególnych środków oddziaływania. Następnie podjęta została dyskusja na temat konsekwencji wynikających z uzyskanych wyników i możliwych dalszych badań w tym zakresie.
Bibliografia
Akty prawne:
Dekret Naczelnika Państwa z dnia 7 lutego 1919 r. w przedmiocie utworzenia sądów dla nieletnich, t.j. Dz.Pr.P.P. 1919 Nr 14, poz. 171.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 lipca 1919 r. w przedmiocie urządzenia sądów dla nieletnich, t.j. Dz.Pr.P.P. 1919 Nr 63, poz. 378.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny, t.j. Dz.U. 1932, poz. 571 z późn. zm.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 1951 r. – Tymczasowy regulamin zakładów poprawczych, t.j. Dz.U. 1951, poz. 468.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 grudnia 1954 r. w sprawie zmiany rozporządzenia o organizacji schronisk dla nieletnich i tymczasowego regulaminu zakładów poprawczych, t.j. Dz.U. 1955, poz. 26.
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, t.j. Dz.U. 2018, poz. 969.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 maja 1983 r. w sprawie organizacji i zasad pobytu nieletnich w zakładach poprawczych, t.j. Dz.U. 1983, poz. 126 z późn. zm.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., tj. Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483 z późn. zm.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, t.j. Dz.U. 2021, poz. 53 z późn. zm.
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, t.j. Dz. U. 2020, poz. 2176.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich, t.j. Dz.U. 2017, poz. 487.
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz niektórych innych ustaw, t.j. Dz.U. 2013, poz. 1165.
Orzecznictwo:
Wyrok SN z 23 marca 1983 r., IV KR 60/84, OSNPG 1984, nr 11, poz. 106.
Wyrok SN z 18 września 1984 r., III KR 237/84, OSNPG 1985, nr 2, poz. 29.
Uchwała składu 7 sędziów SN z 18 czerwca 1985 r., VI KZP 8/85, OSNKW 1985, nr 11–12, poz. 86.
Wyrok TK z dnia 2 października 2012 r., U 1/12, OTKA 2012, nr 9, poz. 103.
Dokumenty urzędowe:
Projekt ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12349403/katalog/12805123#12805123 [dostęp: 13.01.2022].
Literatura
Bojarski T., Kruk E., Skrętowicz E., Postępowanie w sprawach nieletnich. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
Chomczyński P., Działania wychowanków schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych. Socjologiczna analiza interakcji grupowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.
Drapała K., Kulma R., Powrotność do przestępstwa nieletnich opuszczających zakłady poprawcze (raport z badań), „Prawo w Działaniu. Sprawy Karne” 2014, nr 19, s. 204-246.
Franków P., Nagrody i kary dyscyplinarne w resocjalizacji skazanych, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2010, nr 66, s. 65-76.
Franków P., Nagrody i kary dyscyplinarne w systemie oddziaływań penitencjarnych, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2011, t. XXVII, s. 195-205.
Gaberle A., Korcyl-Wolska M., Komentarz do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2002.
Górecki P., Konarska-Wrzosek V., Postępowanie w sprawach nieletnich. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2019.
Heine M., Efektywność resocjalizacji i jej uwarunkowania, [w:] M. Prokosz (red.). Dewiacyjne aspekty współczesnego świata. Przejawy – zapobieganie – terapia, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004.
Jaworska A., Leksykon resocjalizacji, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2012.
Kalisz Ł., Wychowanie bez przemocy w systemie prewencyjnym ks. Jana Bosko, „Rocznik Teologii Katolickiej” 2011, t. 10, s. 212-220.
Konarska-Wrzosek V., Prawny system postępowania z nieletnimi w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
Korcyl-Wolska M., Postępowanie w sprawach nieletnich na tle standardów europejskich, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
Machel H., Psychospołeczne uwarunkowania pracy resocjalizacyjnej personelu więziennego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2001.
Machel H., Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2003.
Mączyńska M., Nowelizacja ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich – zagadnienia wybrane, „Palestra” 2016, nr 5, s. 31-41.
Mączyńska M., Prawo nieletniego sprawcy czynu zabronionego do rzetelnego procesu sądowego na tle obowiązujących i projektowanych przepisów prawa polskiego oraz standardów międzynarodowych, Akademia Frycza Modrzewskiego, Kraków 2017, https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/28073/MACZYNSKA_Prawo_nieletniego_sprawcy_czynu_zabronionego_2017.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 12.01.2022].
Polak-Kruszyk A., Kary dyscyplinarne i nagrody w procesie resocjalizacji skazanych, [w:] J. Helios, W. Jedlecka, A. Kwieciński (red.), Prawo wobec wyzwań współczesności. Z zagadnień nauk penalnych, E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2019, s. 151-161.
Stańdo-Kawecka B., Prawo karne nieletnich. Od opieki do odpowiedzialności, Wolters Kluwer, Warszawa 2007.
Szymanowski T., Świda Z., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz. Ustawy dodatkowe, akty wykonawcze, LIBRATA, Warszawa 1998.
Śliwa S., Wybrane problemy resocjalizacji nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, Wydawnictwa Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu, Opole 2013.
Worek K., Ewolucja zasad postępowania wobec nieletnich na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat,
[w:] K. Łukomiak (red.), Prawo w Polsce 2000–2020, Archaegrpah, Łódź 2020, s. 329-346.
Netografia:
Jurczyk M., Nagroda w procesie wychowania osób niedostosowanych społecznie, http://www.publikacje.edu.pl/pdf/8971.pdf [dostęp: 13.01.2022].
Resocjalizacja [hasło], [w:] Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/resocjalizacja;3967295.html [dostęp: 12.01.2022].
Zakłady Poprawcze i Schroniska dla Nieletnich, https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/zaklady-poprawcze-i-schroniska-dla-nieletnich [dostęp: 12.01.2022].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.