Opublikowane
13.07.2022
Słowa kluczowe
- nieletni, zakłady poprawcze, nagroda, środek dyscyplinarny, resocjalizacja
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest problematyka udzielania nagród i stosowania środków dyscyplinarnych w zakładach poprawczych. Odpowiednio prowadzony proces resocjalizacji jest kluczowy dla umożliwienia silnie zdemoralizowanym nieletnim funkcjonowania w społeczeństwie. Przedstawione zostały ramy prawne i historyczne funkcjonowania w Polsce zakładów poprawczych. Omówiono sposoby oddziaływania w postaci nagród i środków dyscyplinarnych przewidzianych przez obecnie obowiązujące przepisy. Wyniki badań przeprowadzonych wśród pracowników zakładów poprawczych pozwoliły na zobrazowanie popularności i częstotliwości stosowania poszczególnych środków oddziaływania. Następnie podjęta została dyskusja na temat konsekwencji wynikających z uzyskanych wyników i możliwych dalszych badań w tym zakresie.
Bibliografia
- Dekret Naczelnika Państwa z dnia 7 lutego 1919 r. w przedmiocie utworzenia sądów dla nieletnich, t.j. Dz.Pr.P.P. 1919 Nr 14, poz. 171.
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 lipca 1919 r. w przedmiocie urządzenia sądów dla nieletnich, t.j. Dz.Pr.P.P. 1919 Nr 63, poz. 378.
- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny, t.j. Dz.U. 1932, poz. 571 z późn. zm.
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 1951 r. – Tymczasowy regulamin zakładów poprawczych, t.j. Dz.U. 1951, poz. 468.
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 grudnia 1954 r. w sprawie zmiany rozporządzenia o organizacji schronisk dla nieletnich i tymczasowego regulaminu zakładów poprawczych, t.j. Dz.U. 1955, poz. 26.
- Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, t.j. Dz.U. 2018, poz. 969.
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 maja 1983 r. w sprawie organizacji i zasad pobytu nieletnich w zakładach poprawczych, t.j. Dz.U. 1983, poz. 126 z późn. zm.
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., tj. Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483 z późn. zm.
- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, t.j. Dz.U. 2021, poz. 53 z późn. zm.
- Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, t.j. Dz. U. 2020, poz. 2176.
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich, t.j. Dz.U. 2017, poz. 487.
- Ustawa z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz niektórych innych ustaw, t.j. Dz.U. 2013, poz. 1165.
- Wyrok SN z 23 marca 1983 r., IV KR 60/84, OSNPG 1984, nr 11, poz. 106.
- Wyrok SN z 18 września 1984 r., III KR 237/84, OSNPG 1985, nr 2, poz. 29.
- Uchwała składu 7 sędziów SN z 18 czerwca 1985 r., VI KZP 8/85, OSNKW 1985, nr 11–12, poz. 86.
- Wyrok TK z dnia 2 października 2012 r., U 1/12, OTKA 2012, nr 9, poz. 103.
- Projekt ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12349403/katalog/12805123#12805123 [dostęp: 13.01.2022].
- Bojarski T., Kruk E., Skrętowicz E., Postępowanie w sprawach nieletnich. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
- Chomczyński P., Działania wychowanków schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych. Socjologiczna analiza interakcji grupowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.
- Drapała K., Kulma R., Powrotność do przestępstwa nieletnich opuszczających zakłady poprawcze (raport z badań), „Prawo w Działaniu. Sprawy Karne” 2014, nr 19, s. 204-246.
- Franków P., Nagrody i kary dyscyplinarne w resocjalizacji skazanych, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2010, nr 66, s. 65-76.
- Franków P., Nagrody i kary dyscyplinarne w systemie oddziaływań penitencjarnych, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2011, t. XXVII, s. 195-205.
- Gaberle A., Korcyl-Wolska M., Komentarz do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2002.
- Górecki P., Konarska-Wrzosek V., Postępowanie w sprawach nieletnich. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2019.
- Heine M., Efektywność resocjalizacji i jej uwarunkowania, [w:] M. Prokosz (red.). Dewiacyjne aspekty współczesnego świata. Przejawy – zapobieganie – terapia, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004.
- Jaworska A., Leksykon resocjalizacji, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2012.
- Kalisz Ł., Wychowanie bez przemocy w systemie prewencyjnym ks. Jana Bosko, „Rocznik Teologii Katolickiej” 2011, t. 10, s. 212-220.
- Konarska-Wrzosek V., Prawny system postępowania z nieletnimi w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
- Korcyl-Wolska M., Postępowanie w sprawach nieletnich na tle standardów europejskich, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
- Machel H., Psychospołeczne uwarunkowania pracy resocjalizacyjnej personelu więziennego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2001.
- Machel H., Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2003.
- Mączyńska M., Nowelizacja ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich – zagadnienia wybrane, „Palestra” 2016, nr 5, s. 31-41.
- Mączyńska M., Prawo nieletniego sprawcy czynu zabronionego do rzetelnego procesu sądowego na tle obowiązujących i projektowanych przepisów prawa polskiego oraz standardów międzynarodowych, Akademia Frycza Modrzewskiego, Kraków 2017, https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/28073/MACZYNSKA_Prawo_nieletniego_sprawcy_czynu_zabronionego_2017.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 12.01.2022].
- Polak-Kruszyk A., Kary dyscyplinarne i nagrody w procesie resocjalizacji skazanych, [w:] J. Helios, W. Jedlecka, A. Kwieciński (red.), Prawo wobec wyzwań współczesności. Z zagadnień nauk penalnych, E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa, Wrocław 2019, s. 151-161.
- Stańdo-Kawecka B., Prawo karne nieletnich. Od opieki do odpowiedzialności, Wolters Kluwer, Warszawa 2007.
- Szymanowski T., Świda Z., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz. Ustawy dodatkowe, akty wykonawcze, LIBRATA, Warszawa 1998.
- Śliwa S., Wybrane problemy resocjalizacji nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, Wydawnictwa Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu, Opole 2013.
- Worek K., Ewolucja zasad postępowania wobec nieletnich na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat,
- [w:] K. Łukomiak (red.), Prawo w Polsce 2000–2020, Archaegrpah, Łódź 2020, s. 329-346.
- Jurczyk M., Nagroda w procesie wychowania osób niedostosowanych społecznie, http://www.publikacje.edu.pl/pdf/8971.pdf [dostęp: 13.01.2022].
- Resocjalizacja [hasło], [w:] Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/resocjalizacja;3967295.html [dostęp: 12.01.2022].
- Zakłady Poprawcze i Schroniska dla Nieletnich, https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/zaklady-poprawcze-i-schroniska-dla-nieletnich [dostęp: 12.01.2022].