Abstract
This study presents the issue of alcohol consumption and its possible effect(s) on an offender’s ability to comprehend the significance of his/her actions or to control his/her behaviour. The legislative provision that allows to justify the full responsibility of the offender being in a state of inebriation in the same unit of a legal text like insanity and significantly restricted sanity (Article 31 of Polish Penal Code) indicates that there is a connection between these states. From a psychopathological standpoint, they are obviously connected by the disrupted functioning of the perpetrator’s mental activities. These disturbances, when the offender is under the influence of alcohol, need not result into his full responsibility and, in some, giving to characterize and statistically present cases, can lead to a reduction or even abolition of the soundness of the perpetrator of the offense. These problems were the stimulus to undertake research work, the results of which are also presented in this paper.
References
- Batawia S., Osoby niejednokrotnie przebywające w izbie wytrzeźwień, „Archiwum Kryminologii” 1974, t. VI, s. 70-107, https://doi.org/10.7420/AK1974E.
- Błachut J., Gaberle A., Krajewski K., Kryminologia, Wydawnictwo Arche, Gdańsk 2006.
- Buchała K., Przypisanie zachowania popełnionego w stanie niepoczytalności (poczytalności umniejszonej) spowodowanej odurzeniem się lub silnym afektem, „Studia Prawnicze” 1988, z. 1-2, s. 223-245.
- Burkhardt B., Wina odnosząca się do czynu i zawinienie w przedpolu czynu (Vorverschulden), „Studia Prawnicze” 1988, z. 1-2, s. 275-296.
- Cierpiałkowska L., Funkcjonowanie dzieci alkoholików – psychospołeczne źródła deficytów i zasobów [w:] L. Cierpiałkowska, M. Ziarko (red.), Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010.
- Cierpiałkowska L., Rodzina i małżeństwo z problemem alkoholowym – podejście interakcyjne i systemowe [w:] L. Cierpiałkowska, M. Ziarko (red.), Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010.
- Cierpiałkowska L., Szkodliwe używanie i uzależnienie od alkoholu [w:] L. Cierpiałkowska, M. Ziarko (red.), Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010.
- Czernecka A., Alkohol a przemoc domowa [w:] Alkohol, alkoholizm i przemoc. Rozboje, wypadki, gwałty, kradzieże, pobicia, zabójstwa, materiały z sympozjum zorganizowanego przez FR KUL w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Polihymnia: Fundacja Rozwoju KUL, Lublin 2004.
- Daszyński J., Różnice w ocenie trzeźwości na podstawie badania klinicznego i laboratoryjnego, „Przegląd Lekarski” 1965, nr 9.
- Glaser S., Polskie prawo karne w zarysie, Księgarnia Powszechna, Kraków 1933.
- Golonka A., Czyn zabroniony popełniony przez sprawcę znajdującego się w stanie nietrzeźwości lub odurzenia jako przedmiot prawno-karnego wartościowania [w:] I. Sepioło (red.), Nullum crimen sine lege, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013.
- Gorczyca P.W., Wpływ aglomeracji miejskich i pozycji przestrzennej na występowanie chorób psychicznych i uzależnień od alkoholu – studium z zakresu medycyny i socjologii, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009.
- Gordon T., Milewska E., Rutkowski R., Alkohol a przestępczość osób z nieprawidłową budową, „Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne” 1987, t. 18.
- Hołyst B., Kryminologia, wyd. 10, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2009.
- Horoszowski P., Kryminologia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1965.
- Izdebski S., Bukowski J., Janiszewski M., Analiza aktywacji alkoholowej w świetle materiałów Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Świeciu n/Wisłą, „Problemy Wymiaru Sprawiedliwości” 1978, z. 2.
- Kocur J., Wpływ alkoholu na stan emocjonalny. Aspekty sądowo-psychiatryczne [w:] Z. Majchrzyk, T. Gordon, E. Milewska (red.), Materiały IX Krajowej Konferencji Sekcji Psychiatrii Sądowej PTP pt. „Stany afektywne w opiniowaniu sądowym psychiatryczno-psychologicznym”, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa 1991.
- Kopera M., Wojnar M., Szelenberger W., Funkcje poznawcze, struktura i czynności mózgu u osób uzależnionych od alkoholu, „Alkoholizm i Narkomania” 2010, t. 23, nr 4.
- Krzymuski E., Wykład prawa karnego ze stanowiska nauki i prawa austryackiego, wyd. II, Księgarnia Frommera, Kraków 1901.
- Kuć M., Kryminologia, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
- Lowe G., Uzależnienie od alkoholu i narkotyków [w:] A.A. Lazarus, A.M. Colman (red.), Psychopatologia, tłum. J. Gilewicz, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2001.
- Nasiłowski W., Medycyna wypadkowa w komunikacji drogowej [w:] B. Popielski, J. Kobiela (red.), Medycyna sądowa, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1972.
- O’Connor S., Hesselbrock V., Bauer L., Układ nerwowy a podatność na uzależnienie od alkoholu. Alkohol i mózg, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1996.
- Pilecki M., Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych [w:] J. Heitzman (red.), Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Pławski S., Glosa do wytycznych SN w sprawie wykładni art. 17 § 2 i 18 § 2 kk., „Nowe Prawo” 1951, nr 1.
- Radziwiłłowicz R., Psychologja i psychopatologja alkoholizmu [w:] R. Radziwiłłowicz (red.), Alkohologja. Książka podręczna dla walczących z alkoholizmem, cz. 1, Polskie Towarzystwo Walki z Alkoholizmem „Trzeźwość”, Warszawa 1928.
- Sobczyszyn U., Nadużywanie alkoholu czynnikiem etiologicznym w dokonywaniu przestępstw [w:] F. Kozaczuk (red.), Zachowania przestępcze. Przyczyny i zapobieganie, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2010.
- Spett K., Psychopatologia szczegółowa, [w:] M. Cieślak, K. Spett, A. Szymusik, W. Wolter (red.), Psychiatria w procesie karnym, wyd. 3 zm. i rozszerz., Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1991.
- Szczepanowski R., Alkohol i Przemoc w rodzinie – Prawne aspekty pomocy dzieciom i młodzieży [w:] Alkohol, alkoholizm i przemoc. Rozboje, wypadki, gwałty, kradzieże, pobicia, zabójstwa, materiały z sympozjum zorganizowanego przez FR KUL w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Polihymnia: Fundacja Rozwoju KUL, Lublin 2004.
- Woronowicz B., Chemiczne właściwości alkoholu i jego oddziaływanie na organizm człowieka [w:] M. Dziewiecki (red.), Nowe przesłanie nadziei. Podręcznik duszpasterstwa trzeźwości, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 2000.
- Woronowicz B.T., Alkoholizm jako choroba, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1993.
