ETYKA PUBLIKACJI

Etyka wydawnicza Instytutu Nauk Prawnych PAN

 

I.

Gwarancja oryginalnego charakteru publikowanych prac

§ 1

Rzetelność prac naukowych jest podstawowym elementem ich jakości.

§ 2

Wydawnictwo Instytutu Nauk Prawnych PAN publikuje jedynie publikacje naukowe o oryginalnym charakterze, które nie zostały opublikowane ani zgłoszone do publikacji w innym wydawnictwie, a także niepowielające prac dotychczas opublikowanych.

Obowiązki autorów

§ 3

Autorzy powinni zaprezentować wyniki badań w sposób rzetelny, wiarygodny, uczciwy i nie budzący wątpliwości.

§ 4

1. Zgłaszanie tego samego tekstu do publikacji w kilku miejscach jest nieetyczne i nie jest akceptowane.
2. Nieakceptowane jest także zjawisko autoplagiatu.

§ 5

1. Twierdzenia oparte na sfałszowanych wynikach badań, manipulacje danymi badawczymi, uważane są za nieetyczne i nie są akceptowane.
2. Każdy fragment tekstu, w którym przywoływane są twierdzenia, wyniki badań lub dane opracowane przez innych autorów, musi być opatrzony przypisem i/lub zamieszczony w formie cytatu.
3. Autorzy powinni przygotować tekst zgodnie z obowiązującymi Zasadami przygotowania testów do publikacji, opierając się na najnowszej literaturze przedmiotu, kluczowej dla prezentacji problemu badawczego.
4. Informacje uzyskane w rozmowie lub korespondencji z osobami trzecimi mogą zostać przytoczone w tekście jedynie po uzyskaniu wyraźnej, pisemnej zgody takich osób.

§ 6

1. Przypadki tzw. guestauthorship i ghostwriting uznawane są za nieetyczne i nie są akceptowane.
2. Autorstwo ogranicza się do osób, które miały znaczący wpływ na ustalenie koncepcji, założeń, metod badawczych oraz na realizację zamysłu badawczego. W przypadku przygotowania tekstu przez kilku autorów każdy z nich jest zobowiązany do złożenia oświadczenia o wkładzie w powstanie tekstu. Każdy z nich musi udzielić odrębną zgodę na zgłoszenie artykułu do publikacji.

Obowiązki Wydawcy

§ 7

W przypadku monografii i prac zbiorowych Rada Naukowa Wydawnictwa Instytutu Nauk Prawnych PAN, a w przypadku czasopism wydawanych i współwydawanych przez INP PAN – kolegia redakcyjne podejmują decyzję w sprawie publikacji zgłoszonych tekstów, kierując się przede wszystkim ich jakością naukową i zgodnością z profilem tematycznym czasopisma. Kluczowym kryterium oceny zgłoszonych tekstów jest obiektywizm analiz oraz niebudząca wątpliwości prezentacja problemu badawczego.

Procedury wydawnicze

§ 8

Każdy zgłoszony do publikacji tekst naukowy recenzowany jest przez dwóch recenzentów zgodnie z metodyką podwójnej ślepej recenzji, gwarantującej, że autor i recenzenci nie znają swych tożsamości.

§ 9

1. Tekst pozytywnie zaopiniowany przez dwóch recenzentów zewnętrznych jest kierowany do publikacji.
2. W przypadku warunkowego dopuszczenia do publikacji (gdy recenzenci wskazują konieczność wprowadzenia zmian i/lub uzupełnień), autor informowany jest drogą elektroniczną o potrzebie dokonania korekty merytorycznej tekstu.
3. Negatywna ocena tekstu przez dwóch recenzentów skutkuje odrzuceniem tekstu, o czym autor informowany jest drogą elektroniczną.

Obowiązki recenzentów

§ 10

1. Rada Naukowa Wydawnictwa INP PAN, a w przypadku czasopism naukowych wydawanych przez Instytut – kolegia redakcyjne tychże wskazują recenzentów do oceny zgłoszonego tekstu.
2. Współpracujący z Wydawnictwem INP PAN recenzenci są zobowiązani do poinformowania redaktorów prowadzących lub sekretarzy redakcji czasopisma o braku możliwości oceny tekstu z uwagi na brak kwalifikacji lub brak czasu. W takim przypadku Rada Naukowa Wydawnictwa lub kolegia redakcyjne czasopism wskazują niezwłocznie innego recenzenta.

§ 11

1. Podstawowym obowiązkiem recenzenta jest obiektywna ocena tekstu.
2. Niedopuszczalna jest krytyka czyniona ze względów niemerytorycznych lub konfliktu interesów.
3. Wszelkie komentarze, oceny i sugestie powinny być wskazane w sposób jasny i wsparte argumentami.

§ 12

1. W procesie recenzowania uwzględniane są następujące kryteria: oryginalny i naukowy charakter zgłoszonego tekstu; zgodność z profilem tematycznym Wydawnictwa / czasopisma naukowego; sposób realizacji celów naukowych i jasna prezentacja problemu badawczego; właściwe wykorzystanie literatury przedmiotu; należyte uzasadnienie twierdzeń i wniosków.
2. Szczegółowe zasady procedury recenzowania przyjętej przez Wydawnictwo INP PAN udostępniane są autorom na ich wniosek, a procedury recenzyjne obowiązujące w czasopismach naukowych wydawanych przez Instytut Nauk Prawnych zamieszczone są na stronie internetowej czasopisma.

§ 13

1. Tekst przekazany do recenzji jest traktowany jak materiał poufny. Recenzent nie może pokazywać i/lub omawiać tekstu z innymi osobami niż członkowie Rady Naukowej Wydawnictwa lub kolegiów redakcyjnych czasopism.
2. Wyniki badań, dane, opinie, twierdzenia zawarte w tekście zgłoszonym do publikacji nie mogą być wykorzystane przez recenzenta w jego własnych badaniach do czasu publikacji artykułu.

Postępowanie w przypadku wykrycia nieetycznych praktyk

§ 14

Plagiat we wszystkich formach stanowi nieetyczną praktykę i nie jest akceptowany.

§ 15

• Recenzent monografii i prac zbiorowych ma obowiązek poinformowania Rady Naukowej Wydawnictwa INP PAN, a recenzent artykułów zgłaszanych do czasopism wydawanych przez Instytut - Radę Naukową Wydawnictwa - kolegium redakcyjne czasopisma za pośrednictwem sekretarza czasopisma o podejrzeniu dokonania plagiatu lub tzw. autoplagiatu przez osobę zgłaszającą tekst do publikacji, wskazując fragment/fragmenty tekstu budzące wątpliwości.
• Wszystkie artykuły zgłaszane do publikacji w "Archiwum Kryminologii", po recenzji, są sprawdzane w systemie antyplagiatowym.

  § 16

  1. W przypadku podejrzenia plagiatu, Rada Naukowa Wydawnictwa oraz kolegia redakcyjne czasopism wydawanych przez INP PAN stosują procedurę sprawdzającą z udziałem recenzentów i osoby zgłaszającej tekst.
  2. W przypadku skarg dotyczących naruszenia zasad etyki publikacji naukowych autor/autorzy zgłoszonego do publikacji tekstu są informowani pisemnie o zarzutach z prośbą o ustosunkowanie się do nich. W przypadku braku odpowiedzi o sprawie informowana jest instytucja, w której afiliowani są autorzy.
  3. W przypadku potwierdzenia nieprawnego użycia tekstu, twierdzeń, wyników badań, danych autor zgłoszonego do publikacji artykułu oraz instytucja afiliująca są pisemnie informowani o odrzuceniu tekstu.

  § 17

  W przypadku tzw. autoplagiatu, gdy autor w zgłoszonym do publikacji artykule zamieszcza wcześniej opublikowane fragmenty tekstu własnego autorstwa, Rada Naukowa Wydawnictwa i kolegia redakcyjne czasopism informują pisemnie o odmowie publikacji tekstu z uwagi na brak oryginalnego charakteru.

  Procedura korekty i wycofania publikacji

  § 18

  1. Procedura korekty i wycofania publikacji to mechanizm korygowania publikacji w obiegu naukowym i ostrzegania czytelników o publikacjach zawierających tak poważnie wadliwe lub błędne dane, że nie można polegać na ich ustaleniach i wnioskach. Niewiarygodne dane mogą wynikać zarówno z niezawinionego przez autora/-ów błędu jak i z niewłaściwego postępowania badawczego. Procedurę stosuje się także w celu zwrócenia uwagi czytelników na przypadki plagiatu oraz przypadki kilku podobnych lub identycznych publikacji tego samego autora, które wbrew wymogom wydawcy nie mają charakteru oryginalnych publikacji naukowych.
  2. Procedura wycofania publikacji może zostać wszczęta przez Radę Naukową Wydawnictwa INP PAN – a w przypadku czasopism naukowych wydawanych przez Instytut – komitety redakcyjne – i to w przypadku, gdy złożony manuskrypt:
  1. stanowi plagiat;
  2. stanowi autoplagiat lub jest podobny do innej publikacji autora (nie ma znamion oryginalnej publikacji naukowej);
  3. stanowi rezultat badań naruszających standardy etyczne;
  4. jest niewiarygodny ze względu na niewłaściwe postępowanie autora (np. sfabrykowanie danych) lub niezawiniony błąd (np. w obliczeniach).

  § 19

  Procedura wycofania artykułu jest następująca:

  1. W przypadku otrzymania przez Radę Naukową Wydawnictwa lub redakcję czasopisma wiarygodnej informacji o potencjalnej podstawie do wycofania publikacji, podejmowana jest próba bezstronnego ustalenia stanu faktycznego, we współpracy z autorem i innymi zaangażowanymi osobami.
  2. W przypadkach, gdy zarzutów nie uda się potwierdzić ani im zaprzeczyć, INP PAN jako Wydawca poinformuje odpowiednie władze instytucji afiliującej autorów o możliwości popełnienia nadużycia, prosząc o zbadanie sprawy.
  3. Jeżeli władze instytucji afiliującej autora odmówią wszczęcia postępowania, przeprowadzą je w sposób nierzetelny lub stronniczy albo nie zakończą postępowania w terminie sześciu miesięcy od otrzymania informacji o zarzucanym uchybieniu, Wydawca złoży wyrazy zaniepokojenia.
  4. Oświadczenie, zawierające uzasadnione wskazanie potencjalnych uchybień, które nie zostały wyjaśnione przez instytucję afiliującą zostanie opublikowane w sposób publicznie dostępny i będzie ono wyraźnie powiązane z publikacją, w której zostały zgłoszone wiarygodne zastrzeżenia, także w elektronicznych bazach danych, indeksujących publikacje. Jeżeli w późniejszym okresie dostępne będą rozstrzygające dowody dotyczące zgłoszenia, wyrażenie można zastąpić zawiadomieniem o wycofaniu (w przypadku potwierdzonej nierzetelności zgłoszenia) lub oświadczeniem uniewinniającym (w przypadku, gdy zarzut nierzetelności zostanie oddalony).
  5. Jeżeli instytucja afiliująca autora lub inne właściwe organy w toku dochodzenia w sprawie potwierdzą, że w badaniu lub publikacji doszło do nieprawidłowości, Rada Naukowa Wydawnictwa lub komitet redakcyjny właściwego czasopisma wydawanego przez INP PAN wyda oświadczenie o wycofaniu publikacji. Oświadczenie zostanie opublikowane zarówno w wersji drukowanej, jak i elektronicznej wersji czasopisma/książki naukowej.
  6. Wycofana publikacja nie zostanie usunięta z baz elektronicznych ani z drukowanych egzemplarzy, lecz jej status wycofania zostanie możliwie wyraźnie oznaczony z podaniem przyczyn.
  7. W oświadczeniu o wycofaniu publikacji zostaną wyraźnie określone: osoba/-y lub instytucja wycofująca publikację, a także przyczyny i podstawa wycofania. Należy dołożyć wszelkich starań, aby oświadczenie było wyraźnie powiązane z pierwotną publikacją w elektronicznych bazach danych i było dostępne bez ograniczeń dla wszystkich zainteresowanych.
  8. Zgłoszenie publikacji może zostać wycofane także przez autora/-ów. W takim przypadku autor/-zy winni poinformować Wydawcę o przyczynach wycofania publikacji. Jeżeli wycofanie publikacji wynika z indywidualnych działań autora/części autorów publikacji, fakt ten zostanie odnotowany w oświadczeniu o wycofaniu publikacji.

  § 20

  1. W przypadku drobnych naruszeń Wydawca może rozważyć sprostowanie publikacji zamiast procedury jej wycofania. Taka procedura sprsotowania ma zastosowanie w przypadku, gdy tylko niewielka część publikacji okaże się wprowadzająca w błąd, niepoprawna lub stanowiąca plagiat (np. kilka zdań). W przypadku drobnych błędów, takich jak błędy językowe, korekty nie będą wydawane. Wyłącznie do rady Naukowej Wydawnictwa oraz redakcji czasopism należy decyzja, czy w danym przypadku zostanie zastosowana procedura sprostowania czy wycofania publikacji z uwzględnieniem interesu czytelników i innych zaangażowanych osób.
  2. W przypadku korekty wersja cyfrowa poprawionej publikacji zastąpi oryginał, a w przypadku wersji drukowanej - korekta zostanie opublikowana w erracie lub wersji drukowanej w kolejnym numerze czasopisma naukowego wydawanego przez INP PAN wraz z objaśnieniem/uzasadnieniem wprowadzonych zmian.

  II.
  Publikacja danych badawczych
  

  § 21

  1. Mając na względzie weryfikowalność publikowanych rezultatów badań, Instytut jako Wydawca wymaga publikacji informacji o metodyce gromadzenia danych, informacji analitycznych i proceduralnych, a także zastosowanych definicjach.
  2. Wraz z danymi statystycznymi zebranymi i analizowanymi w artykule/monografii zostaną opublikowane informacje o wszelkich innych narzędziach programowych oraz instrumenty potrzebne do ponownego wykorzystania lub walidacji danych.

  III.
  Standardy badań prowadzonych z udziałem ludzi
  

  § 22

  1. Autorzy muszą zapewnić poufność i anonimowość uczestników podczas gromadzenia, analizowania i raportowania danych. Zwłaszcza w publikacjach kryminologicznych (artykuły w czasopismach naukowych i książkach wydawanych przez INP PAN), ze względu na koncentrację niektórych badań na ofiarach przemocy, czyli osobach szczególnie bezbronnych, wszelkie oświadczenia woli uczestników badań będą wymagały staranności ze strony autorów , aby zminimalizować ryzyko wyrządzenia szkody i wtórnej wiktymizacji. Anonimowość i poufność uczestników mają kluczowe znaczenie we wszelkich badaniach z udziałem ofiar przemocy.
  2. 2. INP PAN wymaga aby dane uczestników badań były zbierane zgodnie z zasadą proporcjonalności. Dane osób biorących udział w rekrutacji do badań i uczestników wywiadów powinny być gromadzone i przetwarzane zgodnie z krajowymi regulacjami dotyczącymi danych osobowych, jednak bezwzględnie powinny zapewniać odebranie świadomej zgody od osób w nich uczestniczących. Ponieważ badania mogą być prowadzone na grupie bezbronnych, często marginalizowanych, badacze powinni upewnić się, że ci zrozumieją cel badania, w jaki sposób z ich dane osobowe będą przetwarzane i jakie przysługują im w związku z tym prawa. Ochrona danych ma zagwarantować uczestnikom prawo do prywatności i odnosi się do ram technicznych i zaprojektowanych środków bezpieczeństwa, aby zapewnić, że wszystkie dane osobowe są zabezpieczone przed nieprzewidzianym, nieuprawnionym lub niewłaściwym wykorzystaniem./li>
  3. W przypadku części ankietowej badania nie należy zbierać i publikować zbierać żadnych danych identyfikacyjnych poza podstawowymi danymi demograficznymi.
  4. W przypadku publikacji danych jakościowych należy uprzednio dokonać anonimizacji uczestników przez nadanie pseudonimów lub numerów identyfikacyjnych.

  § 23

  1. W przypadku badań z udziałem ludzi lub obejmujących przetwarzanie danych osobowych autorzy powinni załączyć oświadczenie potwierdzające, że badanie zostało zatwierdzone przez odpowiednią instytucjonalną i/lub krajową komisję ds. etyki badań (podając nazwę komisji etycznej oraz numer decyzji) oraz że badanie zostało przeprowadzone zgodnie ze standardami etycznymi określonymi w Deklaracji Helsińskiej z 1964 r. z późniejszymi zmianami lub równoważnymi standardami etycznymi. W przypadku wątpliwości, czy badanie przeprowadzono zgodnie z Deklaracją Helsińską z 1964 r. lub porównywalnymi standardami, autorzy muszą wyjaśnić powody swojego podejścia i wykazać, że niezależna komisja etyczna lub instytucjonalna komisja odwoławcza wyraźnie zatwierdziła wątpliwe aspekty badania. Jeżeli badanie zostało zwolnione z wymogu zatwierdzenia ze względów etycznych, autorzy zobowiązani są także szczegółowo opisać ten fakt w manuskrypcie, podając podstawę prawną i faktyczną zwolnienia.
  2. Jeżeli badanie nie uzyskało zgody komisji etycznej przed jego rozpoczęciem, zwykle nie można uzyskać retrospektywnej zgody etycznej i rozpatrzenie propozycji manuskryptu publikacji naukowej może okazać się niemożliwe. Decyzja o przystąpieniu do recenzji naukowej w takich przypadkach należy do redaktora.
  3. Chociaż badania retrospektywne są przeprowadzane na dostępnych danych (w przypadku których formalna zgoda może nie być konieczna lub być trudna do uzyskania), może być wymagana zgoda etyczna, w zależności od właściwych przepisów prawa i krajowych wytycznych etycznych. Autorzy powinni skontaktować się ze swoją instytucją, aby upewnić się, że spełniają one specyficzne wymagania obowiązujące w ich kraju.
  4. Publikacja opisów przypadków (o ile może dojść do ujawnienia danych osobowych lub danych wrażliwych) wymaga zgody etycznej. Większość instytucji ma określone zasady w tym zakresie. Autorzy powinni skontaktować się ze swoją instytucją, aby upewnić się, że przestrzegają określonych wymagań swojej instytucji, a w razie potrzeby uzyskać zgodę komisji etycznej. Autorzy powinni także pamiętać o konieczności uzyskania świadomej zgody danej osoby (lub w przypadku nieletnich lub niesamodzielnych uczestników badania - rodzica lub opiekuna prawnego).

  § 24

  1. Dzieci uczestniczące w badaniach mają szczególne prawo do ochrony. Dlatego autorzy muszą uzyskać zgodę rodziców lub opiekunów przed rozpoczęciem badania z ich udziałem. Autorzy muszą także uzyskać świadomą zgodę innych bezbronnych osób, tj. osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, więźniów i mniejszości. 
  2. Autorzy muszą upewnić się, że wszyscy uczestnicy badania wyrazili świadomą zgodę na publikację. Każdy człowiek ma indywidualne prawa, których nie można naruszać. Poszczególni uczestnicy badań mają m.in. prawo decydować, co stanie się ze zgromadzonymi danymi osobowymi i wrażliwymi (umożliwiającymi ich zidentyfikowanie w sposób pośredni), z tym, co powiedzieli podczas badania lub rozmowy poprzedzającej kwalifikację do badania. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób bezbronnych (np. małoletnich, więźniów, uchodźców itp.) lub wykorzystania danych we wrażliwych kontekstach. W wielu przypadkach autorzy będą musieli uzyskać pisemną zgodę przed publikacją danych. Dane identyfikacyjne (imiona, daty urodzenia, numery identyfikacyjne) uczestników badania nie powinny być publikowane w publikacjach naukowych, chyba że informacje te są niezbędne do celów naukowych, a uczestnik (lub rodzic/opiekun, jeśli uczestnik jest osobą niepełnoletnią, niezdolną do pracy lub przedstawicielem prawnym) wyraził pisemną świadomą zgodę na publikację.
  3. Jeżeli dane są gromadzone i przetwarzane w ramach projektu badawczego, autorzy powinni zadbać, w ramach procedury świadomej zgody, aby uczestnicy byli świadomi, jakiego rodzaju dane (osobowe) będą przetwarzane, w jaki sposób będą wykorzystywane i w jakim celu. W przypadku wszystkich badań z udziałem ludzi należy uzyskać dobrowolnie wyrażoną, świadomą zgodę na udział w badaniu od uczestników (lub ich rodzica lub opiekuna prawnego w przypadku dzieci poniżej 18. roku życia), a oświadczenie w tej sprawie powinno znaleźć się w złożonym manuskrypcie.
  4. Osoba fizyczna może wyrazić zgodę na udział w badaniu, ale sprzeciwić się publikacji jej danych (także umożliwiających identyfikację w sposób pośredni) w publikacji naukowej. Autorzy powinni upewnić się, że przed przesłaniem artykułu do czasopisma uzyskali zgodę od osób fizycznych na publikację ich danych. Dotyczy to w szczególności studiów przypadków.

  IV.
  Postanowienia końcowe

  § 25

  Wszystkie sprawy sporne nieuregulowane niniejszym Zarządzeniem rozstrzyga Rada Naukowa Wydawnictwa Instytutu Nauk Prawnych PAN.